Op het moment dat ik dit schrijf verblijf ik in ons ‘hutje op de hei’, een vakantiehuisje in Drenthe. Het is heerlijk om hier te zijn.

Drie jaar geleden hebben we dit huisje gekocht, we vielen er als een blok voor. Vanwege de ligging en de indeling, maar ook vooral vanwege de omgeving.

Ik heb gewoond in een dorpje hier 5 km vandaan in mijn lagere schooltijd. De bossen waar ik nu door heen loop voelen vertrouwd omdat ik daar als kleine Marjan doorheen liep en fietste. Wat me het meest raakt is de weidsheid en de rust hier. Na mijn jeugd ben ik naar de stad getrokken door studie en later werk en relaties . Nu woon ik weliswaar weer in een dorp maar een dorp met 22.000 inwoners en snelwegen in de buurt.

Als ik in deze buurt was vanwege een familiebezoek of een weekendje weg voelde ik een vorm van heimwee. Ik was dolgelukkig toen we dit huisje konden kopen, ik kon terugkomen op een plekje waar ik me in rust thuis voelde. Dat dit huisje nog niet perfect was en er eigenlijk van alles aan gedaan moest worden interesseerde me niet. Ik was thuis. De grond onder mijn voeten voelt stevig en vertrouwd. De vogels die nu de boventoon in de omgevingsgeluiden voeren zijn de geluiden van mijn jeugd.

En wonder boven wonder bleken hier meer wortels te liggen in ons gezin. Een mooi verhaal waar ik later uitgebreider op terug zal komen. Even in een notendop:

We leven hier in het gebied van de Maatschappij van Weldadigheid, de vroegere koloniedorpen in Drenthe waar de paupers in de 19^e eeuw een kans werd geboden een nieuw bestaan op te bouwen. Na enig speurwerk van Eric bleek hier nog een voorouder van hem te hebben gewoond. Er liggen hier nog zoveel verhalen.

Verhalen die voor mij heel tastbaar worden door aanwezig te zijn op deze plek waar ik geworteld ben.

 

 

 

Ik hoorde laatst een mooie uitspraak van iemand, een immigrant, die zich in zijn vaderland niet meer echt thuis kan voelen: ‘Ik kan niet meer enten op mijn wortels daar’.

Wat een mooie beeldspraak. en zo helder. De wortels die daar lagen waren niet sterk genoeg meer om van te kunnen leven, om op verder te groeien.

Ik denk dat dit een herkenbaar fenomeen is: (een deel van) je wortels liggen op een andere plek dan waar je nu leeft. Je koestert ze en wellicht heb je ook er ook heimwee naar. Wellicht ontstaat er een verlangen om je weer te verbinden met deze plek van oorsprong. Maar kun je daar ook nog leven?

Je ziet dit terug bij emigranten. In de jaren na de oorlog zijn veel Nederlanders vertrokken naar o.a. Canada, Australië, Nieuw-Zeeland en Amerika. Ze hebben hun bestaan daar op gebouwd met hard werken, pionieren afzien en uiteindelijk ook overwinningen. Kinderen werden daar geboren en na decennia is het leven daar thuis geworden Het verlangen naar het vaderland is bij velen wel aanwezig gebleven. Toch nemen maar enkelen de stap om terug te gaan. En voor hen die permanent teruggaan is het niet altijd een onverdeeld succes. Het vaderland is het land van de herinneringen geworden, van het verleden. Maar er is te veel veranderd, in het land van herkomst of in hunzelf.   Ze hebben levenservaringen opgebouwd in hun huidige thuisland en die zijn hun voedingsbodem geworden. Zoals ook bij deze immigrant.

Wat wel blijft is de waarde van de wortels, en wat nodig blijft is de erkenning van die waarde en de verbinding met die wortels. Je ziet dat bijvoorbeeld de taal en de cultuur in stand worden gehouden, relaties binnen de familie worden geëerd en gekoesterd en zo ook met landgenoten.

Een man, geadopteerd uit Zuid-Amerika, ging weer zijn Spaans ophalen omdat de toon van die taal hem het gevoel van thuis gaf.

Eren van je geboortegrond en erkennen dat daar de bron van jouw leven lag is essentieel. Je wortels erkennen.

 

Oude kranten zijn een onderschatte, zeer waardevolle bron voor de genealogisch onderzoeker. Zij kunnen je op het spoor brengen van bronnen waarin je nog niet gezocht hebt:

Mijn oudvader Jacobus van der Laaken was leerlooier en later schoenmaker in Leiden, althans zo stond beschreven bij alle bekende akten van de Burgerlijke Stand. Bij een routinematig onderzoek bij delpher.nl (een online krantenarchief) bleek er echter veel meer over hem te vertellen.

Bij het doorzoeken op de naam van deze voorvader kwam ik op het volgende artikel uit de Leidsche Courant van 3 juli 1865.

Twee dagen later wijdde de krant een bericht aan de begrafenis van Van der Laaken.

Wat ik hier uit opmaak is dat Jacobus dus oud-strijder is. In 1865 kan dat op niet veel anders betrekking hebben als op de strijd tegen Napoleon in 1815. Een nader onderzoek in de registers van de Waterloo-gratificatie van 1817 leverde een inschrijving voor “Jac. van der Laken” van het Bataljon Nationale Militie no. 10 op.³

Door dit artikel ben ik verder gaan onderzoeken in de militaire stamboeken en andere militaire bronnen. Het resultaat was een interessant verhaal:

De 24 jaar oude schoenmaker Jacobus van der Laken ging bij de oprichting van de Nationale Militie in dienst en werd direct ingezet in de slag bij Waterloo. Vervolgens maakte hij een voettocht naar Parijs om keerde later weer terug naar Leiden. Daar pakte hij zijn oude beroep weer op, wat in alle akten tussen 1818 en 1827 keurig vermeld staat.

In 1865 was de Slag bij Waterloo 50 jaar geleden. Jacobus was een van de eersten die het Zilveren Herdenkingskruis 1813-1815 ontving op een grote herdenkingsplechtigheid in Leiden. Dit was dus het feest waarnaar in het krantenartikel verwezen werd. De gebeurtenissen op het feest werden uitgebreid opgetekend in een boek.⁴

Dergelijke verhalen geven kleur aan onze voorouders. Zonder de zoekslag in oude kranten was ik nooit op dit spoor gekomen.

 

Natuurlijk zijn ook wij geïnspireerd door de uitzendingen van Verborgen Verleden op NPO2

Bekende Nederlanders die een reis maken door het verleden; het is mooie toegankelijke televisie. En tegelijkertijd een mooi voorbeeld wat het met jou kan doen als onbekende familieverhalen ineens bij jou gaan horen.

Het programma toont, in een notendop, hoe je jezelf beter gaat leren kennen met het ontdekken van de verhalen van je voorouders.

Eigenlijk hebben we allemaal een verborgen verleden. In onze jeugd hebben we wel verhalen gehoord en nog voorouders gekend wellicht. Als kind ligt je aandacht toch meestentijds bij het hier en nu en bij de toekomst, dus je onthoudt niet alles. Als we ouder worden gaan we vaker omkijken. Wanneer voorgaande generaties kwetsbaarder worden of zelfs wegvallen komen er vragen: waar kom ik eigenlijk vandaan, wie en wat heeft mij gevormd, waar komt die ene karaktertrek of dat familiepatroon vandaan.

Ieders leven heeft zijn geschiedenis en zijn oorsprong, we zijn gevormd door onze ouders die gevormd zijn door hun ouders en door hun ouders ouders. Als deze verhalen naar voren komen en aandacht krijgen gaan namen en data leven. Oude foto’s worden dan langzaam een film, een boek of eerder een hoofdstuk van jouw boek.

Enige tijd geleden was ik getroffen door de uitzending van Georgina Verbaan. Zij liet zich meevoeren op een reis naar haar familieverleden. Hierin ontdekte zij dat haar gevoel van ‘nergens bij horen’ ook in haar familie voorkomt. Zij vermoedt dat er een verleden ligt in Indonesië en krijgt dit bevestigd, waardoor ze ineens realiseert dat ze wèl ergens bij hoort, dat ze wortels heeft die haar gevormd hebben. Het lijkt of deze ontdekkingstocht grote waarde voor haar heeft gehad. Een ontroerend proces om te zien, en naar wat ik inschat van grote waarde voor haar.

Zie hier een fragment

Een eigen televisieprogramma is voor slechts enkelen weggelegd. Een zoektocht beginnen kan wel iedereen. Kijk eens achterom, zoek de verhalen op en luister naar wat deze verhalen (over) jou vertellen.

Heb je hier hulp of inspiratie bij nodig. Kijk dan bij onze diensten. We helpen graag.

 

 

 

De volgende workshop Stamboomonderzoek I zal gegeven worden zodra er voldoende interesse is, op een dinsdagavond van 19.30 – 21.30

In deze workshop zal aan de orde komen hoe je via internet tot ca. 1800 terug kan komen met bronnen als de Burgerlijke Stand en het Bevolkingsregister. De kosten bedragen €30. Aanmelden kan via het contactformulier.